Mythes over schrijven: originaliteit
Een goede schrijver vertelt een verhaal dat nog nooit eerder verteld is, op een manier die nog nooit eerder vertoond is. Elke zin moet spitsvondigheden bevatten die iedere lezer van zijn stoel af blaast en uiteindelijk achterlaat met een gevoel zo bevredigend, dat niks, nee echt helemaal niks anders ter wereld, kan evenaren. Een beetje schrijver, nee een echte schrijver is origineel en die originaliteit moet geboren worden uit jou. Zonder enige hulp. Want als je eigen ideeën niet van jou zijn, dan ben je niet creatief genoeg. Als je niet creatief genoeg bent dan ben geen echte schrijver.
Sinds januari van dit jaar begeleid ik twee schrijvers die meedoen aan het traject #Nieuwestukken van het Fons Podiumkunsten. Ik vind het super inspirerend om bezig te zijn met hun verhalen, manier van vertellen en natuurlijk om te praten over de obstakels in hun schrijfproces. Het samen zoeken naar hoe zij verder kunnen, geeft mij ook inzichten in mijn eigen schrijfproces en blokkades. Een van die blokkades is wat Nirav Christophe de mythe van de originaliteit noemt. Het idee dat alles wat je doet in je tekst alleen maar door jou bedacht moet zijn omdat het anders niet meer jouw tekst is. Nirav stelt in ‘Het naakte schrijven’ dat dit niet alleen leidt tot overidentificatie met je tekst waardoor het misschien wel lastiger wordt om kritisch naar je tekst te kunnen kijken en feedback te kunnen verwerken. Het zorgt ook voor een onrealistisch gevoel van onbekwaamheid, waardoor er niks op papier komt en dat wat er op papier komt bij voorbaat al niet goed genoeg is.
My·the (de; v(m); meervoud: mythen, mythes)
2. gangbare, als onaantastbaar beschouwde, maar ongegronde opvatting.
Oké Van Dale geeft twee definities voor het word Mythe en degene die mijn verhaal het meeste kracht bij zet is de tweede. Een gangbare als onaantastbaar beschouwde, maar ongegronde opvatting. Zijn mythes er om doorbroken te worden? Ja graag! En radicaal.
ori·gi·neel (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord)
1 oorspronkelijk, onvervalst. 2 uit iem. zelf voortkomend, niet van iem. anders afgekeken. 3 met originele ideeën enz.: een originele kerel.
Niks komt uit het niets. Elke creatieve uiting bouwt voort op iets bestaands. In die zin is er eigenlijk niks wat compleet origineel ofwel oorspronkelijk is. Deze gedachte kan je ontzettend veel stress opleveren “Help, ik zal dus nooit iets origineels creëren!” of super veel vrijheid “Yes! Ik mag dus alles wat ik tegenkom gebruiken!”. Mijn suggestie is dat je gaat voor het laatste. (Daar probeer ik mezelf ook steeds naartoe te sturen) Gebruik wat je inspiratie geeft en dat kan alles zijn wat je mooi en lelijk vindt. Wat je hoort, ziet, ruikt, leest, ervaart, droomt, hoopt, limiteert, emotioneert en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Samples
Muzikanten & zangers maken dankbaar gebruik van elkaars samples, stijlen en zelfs teksten. Ze geven dit een ander sausje en maken ze zich eigen om vervolgens tekst en muziek naar een nieuwe hoogte te tillen. En wij (lees ik) genieten daar ontzettend van als die nieuwe hoogte bereikt is. Als sampling ervoor zorgt dat we een tekst, sample of compleet nummer op een andere manier kunnen ervaren. Waarom zouden we als schrijvers niet op deze manier met onze tekst omgaan? Of eigenlijk waarom geven we niet toe dat we ook op deze manier (kunnen) creëren?
Alles is al gezegd. Wat het anders maakt is dat jij het nu doet op jouw manier, in jouw taal en vanuit jouw perspectief. Input van buitenaf bevestigd dan enkel je onbekwaamheid in plaats van dat je het kan zien en gebruiken als inspiratie. Populairder gezegd Steal like an artist!
Do, be, do, be do
Het in stand houden van de mythe dat alles origineel moet zijn, maakt het schrijverschap natuurlijk iets magisch. Tegelijkertijd pretendeert dit ook dat het schrijverschap iets is waar je voor altijd naar blijft streven, terwijl je natuurlijk schrijver bent omdat je schrijft en beter wordt doordat je dat blijft doen.
Succesvol gejat
Check dit Vice artikel 10 hits waarvan je niet wist dat ze met samples gemaakt zijn. Omdat het tof is en omdat het mijn verhaal onderbouwt. Schrijf ze!
Weetikveel
Socrates “I know one thing: that I know nothing.”
Erykah Badu: “The man that knows something knows that he knows nothing at all.”
Ayden: Ik weet meer niet dan wel.